در جهان امروز، همه‌چیز دستخوش تغییرات شده است؛ برخی شغل‌ها نیز کم کم از شکل قدیمی خود فاصله گرفته‌اند و همزمان با نیاز روز دچار تحول شده‌اند. فرمت‌های مختلفی از حیطه‌های شغلی به وجود آمده‌اند و ما امروز بر آن شدیم که کمی در این باره صحبت کنیم؛ حال آن که ممکن است شما هم با مقولۀ فریلنسینگ، دورکاری و کار تیمی آشنایی داشته باشید، اما اگر درک شفاف و روشنی از آن ندارید، جای درستی آمده‌اید.
ما در این مقاله از خورشید، به شرح مختصر و مفیدی از این سه حوزۀ کاری می‌پردازیم و مزایا و معایب هر یک را بررسی می‌کنیم؛ چرا که معتقدیم شناخت دقیق و ریزبینانه در جنبه‌های مختلف انواع شغل‌ها، موفقیت و سرنوشت افراد را رقم می‌زند.
به خاطر داشته باشید که آگاهی بیشتر، تصمیم درست‌تری را به دنبال دارد؛ پس تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
دورکاری چیست؟
در دنیای دیجیتال امروز، دورکاری یا “Remote work” بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است؛ چرا که این نوع از شیوۀ کاری، برای هر دو طرف یعنی کارفرما و پیمانکار، بسیار سودمند است. دورکاری بدان معناست که، کارمند ملزم به حضور در دفتر کار یا سازمان نیست و به رفت‌وآمد هر روزه به دفتر کار هم خیلی احتیاجی پیدا نمی‌کند.
دورکاری، نوعی از کار است که هم می‌تواند به صورت پاره‌وقت باشد و هم تمام‌وقت و حتی ممکن است به شکل پروژه‌ای نیز انجام شود. نقطۀ مشترک همه این حالت‌ها این است که شخص از راه دور کار می‌کند و می‌تواند در هر مکانی که مایل است به کارهایش برسد و از راه دور و به کمک فناوری‌های روز با دیگر پرسنل یا مدیر خود در ارتباط باشد.
لازم به یادآوری است که یک سری از کارها و وظایف، کاملا به صورت دورکار هستند و بخشی دیگر نیز تحت عنوان نیمه دورکاری به انجام می‌رسند. البته که در این شیوه از کار، زمان‌هایی برای برگزاری جلسات و تیم‌سازی نیز در نظر گرفته می‌شود که به صورت حضوری هستند.
در ادامه، مزایا و معایب دورکاری را از جنبه‌های مختلف آن بررسی می‌کنیم.
مزایای دورکار بودن
دورکاری به علت امتیازاتی که دارد، روز به روز فراگیرتر می‌شود و همچنان رو به رشد است. یکی از مهم‌ترین مزیت‌های کار کردن از راه دور این است که پرسنل از نظر زمان احساس راحتی بیشتری می‌کنند و همین علت می‌تواند فشار کار و استرس آنها را کاهش دهد.
چه بسا که این آزادی عمل می‌تواند راندمان کاری شخص را بالاتر ببرد و در نتیجۀ آن، رضایت سازمان یا کارفرما نیز رقم بخورد. البته که بازۀ زمانی خاصی نیز برای کارکرد همۀ افراد تیم ممکن است وجود داشته باشد اما فرد آزادی عمل بیشتری نسبت به کار حضوری در مدیریت زمان خود دارد.
مورد بعدی، کاهش هزینه‌هاست که هم برای کارمندان و هم کارفرمایان صدق می‌کند. برای یک سازمان می‌توان تأمین دفتر کار برای کارمندان، هزینۀ برخی خدمات مانند وعده‌های غذایی، سرمایش و گرمایش، برق و دیگر سرویس‌ها را نام برد. از آن طرف، برای پرسنل، کاهش هزینه‌های رفت‌وآمد و حتی خرید لباس مناسب برای محل کار را نیز می‌توان در نظر گرفت. کاهش هدر رفت زمان برای رفت‌وآمد در ترافیک نیز مزیت دیگری است که می‌توان به آن اشاره کرد.
معایب دورکار بودن
در کنار مزایایی که برای دورکاری برشمردیم، معایبی نیز وجود دارد. متأسفانه در دورکاری امکان اینکه فرد بتواند هرلحظه با دیگر همکاران خود تعامل داشته باشد، وجود ندارد. گاهی نیز، برخی افراد در کار حضوری اشتیاق بیشتری دارند و تکاپوی دیگران، آنها را به وجد می‌آورد که این مورد عملاً در دورکاری از بین می‌رود.
در برخی مواقع، کارکنان انگیزۀ خود را از دست می‌دهند و کار از راه دور آنها را دچار فرسودگی می‌کند. توانایی مقابله با این عوامل از اهمیت بالایی برخوردار است. اختلالات اینترنتی نیز چالشی است که گاهی کارمندان دورکار با آن روبه‌رو می‌شوند.
یکی دیگر از معایب دورکاری این است که، کارآموزی در این شیوۀ کاری به امری سخت و طاقت‌فرسا ممکن است تبدیل شود.
دورکاری مناسب چه کسانی است؟
بعد از گفتن معایب و مزایای دورکاری، سؤالی که پیش می‌آید این است که چه کسانی برای این شیوۀ کاری ساخته شده‌اند؟
کسانی که می‌توانند در انزوا و دور از محیط کاری نیز روال کاری منظمی را پیش بگیرند، برنامه‌ریزی جزو لاینفک زندگی آنها است و می‌توانند کارها را طبق اولویت‌بندی به سرانجام برسانند. در دورکاری، فرد باید بتواند مرز بین کار و زندگی‌اش را تشخیص دهد و اجازه ندهد اختلالی در هیچ کدام از آنها به وجود آید.
چنان‌چه گفته شد، روحیۀ قوی و توانایی خودانگیزشی، پارامترهایی هستند که در این نوع از شیوۀ کار احساس می‌شوند و از الزامات دورکاری هستند.
فریلنسینگ چیست؟ فریلنسر کیست؟
مورد بعدی که به آن می‌پردازیم، فریلنسینگ (Freelancing) است. فریلنسینگ، امروزه، به یکی از حوزه‌های شغلی پرطرفدار تبدیل شده است که در فارسی نیز به آن «آزادکاری» گفته می‌شود. به افرادی که به صورت فریلنسینگ کار می‌کنند، اصطلاحاً فریلنسر (Freelancer) می‌گویند. فریلنسر کسی است که به صورت مستقل کار می‌کند و با توجه به مهارت‌های خود از سازمان‌ها، شرکت‌ها یا کارفرمایان پروژه دریافت می‌کند.
یک فریلنسر، آزاد است که در هر نقظۀ دنیا که بخواهد به کارهایش بپردازد و آنها را به سامان برساند. نکته‌ای که حائز اهمیت است، این است که او باید بتواند پروژۀ محوّل شده را در موعد مقرر به کارفرما تحویل دهد. نحوۀ پرداختی هم در بین فریلنسرهای مختلف، متفاوت است و بسته به تجربه، مهارت و دیگر عوامل، دستمزد تعیین می‌شود.
فریلنسرها نیز می‌توانند همانند کار حضوری با کارفرمایان قرارداد داشته باشند و هم بر پایۀ اعتماد پروژه را دریافت کنند؛ البته که امروزه، بسترهای مناسبی مانند پلتفرم‌های مختلف ایجاد شده است که فضای مناسبی برای کار فریلنسرها به وجود آورده‌اند.
یک فریلنسر، پروژه‌ای کار می‌کند و دریافت وجه نیز در آن امری کاملا توافقی است. به این صورت که برخی از فریلنسرها پیش‌پرداختی را برای قبل از انجام کار در نظر می‌گیرند و حتی برخی دیگر کل مبلغ را دریافت می‌کنند؛ برخی از افراد نیز پروژه آماده شده را تحویل می‌دهند و مبلغ مقرر شده را دریافت می‌کنند.
مزایای کار فریلنسینگ
مهم‌ترین دلیلی که باعث محبوبیت فریلنسینگ شده است، این است که فرد می‌تواند بر اساس سلیقه و علاقه‌مندی‌های خود، پروژه‌ها را انتخاب کند. همچنین او می‌تواند به طور همزمان، با افراد مختلفی کار کند و چندین پروژه را در دست بگیرد. مطمئناً این شیوه از کار کردن برای کسانی که به دنبال پیشرفت و درآمد بالاتر هستند، مزیتی فوق‌العاده است.
مشخصۀ اصلی این شغل، انعطاف‌پذیری بالای آن است. چنان‌چه شما هم جزو افرادی باشید که روش شب‌زنده‌داری را در پیش گرفته‌اید و به اصطلاح جغد شب هستید، فریلنسری می‌تواند یک گزینۀ عالی برای شما محسوب شود؛ چرا که در فریلنسینگ، فرد می‌تواند کار خود را با روال زندگی‌اش تطبیق دهد.
معایب کار فریلنسینگ
از معایب فریلنسینگ، می‌توان به نداشتن تسهیلات همانند یک کارمند و حق بیمه اشاره کرد. درست است که می‌توان با تلاش درآمد را ارتقاء داد؛ اما نبود حقوق ثابت در ماه، گاهی می‌تواند به مسئله‌ای استرس‌زا تبدیل شود. امنیت شغلی نیز مسئلۀ مهمی است که در این شیوۀ کاری وجود ندارد.
موضوع بعدی که می‌توان به آن اشاره کرد این است که وارد شدن به این بازار کار تقریبا راحت بوده و باعث شده است که افرادی بدون داشتن تخصص وارد این حوزۀ کاری شوند و تجربه‌های ناخوشایندی را برای کارفرمایان رقم بزنند که نتیجۀ آن سخت‌تر شدن جلب اعتماد آن‌هاست.
از طرفی دیگر، برخی از فریلنسرها، با قیمت‌هایی پایین‌تر از نرخ روز، پروژه را دریافت می‌کنند و توقعاتی را برای کارفرمایان به وجود آورده‌اند. این روند، مطمئنا به ضرر دیگر افراد فریلنسر است که اصلاح آن نیز به زمان زیادی نیاز دارد.
مورد دیگر، پایین آمدن ارزش برخی تخصص‌ها در این حوزۀ کاری است؛ چرا که بعضی افراد با داشتن اندک مهارت‌هایی خود را متخصص معرفی می‌کنند و باعث ایجاد فضای ناامیدکننده‌ای در این حیطۀ کاری شده‌اند. متأسفانه عملکرد این گونه افراد، دامان دیگر فریلنسرهای کاربلد را نیز گرفته و جلب اعتماد کارفرمایان را به امری سخت تبدیل کرده است.
فریلنسینگ مناسب چه کسانی است؟
فریلنسینگ به افراد تلاش‌گر، با اراده و ماجراجو نیاز دارد. افراد باید بتوانند دائماً مطالعه داشته باشند و تخصص خود را بروز نگه دارند تا در این جوّ رقابتی دوام بیاورند و حرفی برای گفتن داشته باشند. یک فریلنسر باید بتواند به تنهایی از پس امور خود برآید، ارزش‌ها و مهارت‌های خود را درک کند و نسبت به آنها واقع‌بین باشد؛ چرا که اعتماد به نفس نیز در این شغل، مانند دیگر مشاغل، اصلی جدانشدنی است.
در فریلنسینگ مهم است که افراد، در صدد توسعۀ مهارت‌های خود اقدام کنند و همیشه رو به رشد، گام بردارند. حفظ تعادل میان کار و زندگی در فریلنسینگ نیز همانند دورکاری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
کار تیمی چیست؟
کار تیمی یا (Teamwork) از دو یا چند نفر تشکیل می‌شود که هر کدام از افراد تیم، طبق نقش‌هایی که برای آنها تعریف شده است، عمل می‌کنند. در عین‌حال که هر یک از افراد، گوشه‌ای از کار را در دست می‌گیرند، هم‌جهت و هم‌سو با یکدیگر و هدف تیم پیش می‌روند. در واقع، ترکیبی از مجموعه مهارت‌های مختلف، یک تیم را می‌سازد و هدف یا اهداف مشترک، تیم را به هم متصل نگه می‌دارد.
کار تیمی، از گذشته تا کنون وجود داشته است؛ چرا که مدیران و صاحبان کسب‌وکارها دریافتند که استفاده از توانمندی‌ها و استعدادهای چند نفر، بهینه‌تر از به‌کارگیری توانمندی‌های یک نفر است. علاوه بر آن، در کار تیمی، مسئولیت‌پذیری و اشتیاق افراد بیشتر است؛ که نتیجۀ آن افزایش رضایت‌مندی سازمان یا مدیر یک پروژه است.
همچنین در کار تیمی، افراد می‌توانند با هم تعامل و هم‌فکری داشته باشند، نظریات خود را به اشتراک بگذارند و به بحث و گفت‌وگو بپردازند. در این پروسه، خلاقیت‌ها و ایده‌های بکری می‌تواند شکل بگیرد که در خلال همین مشارکت‌ها، تبدیل به ایده‌هایی پخته و ثمربخش می‌شوند.
مزایای کار تیمی
از آن‌جایی که یک تیم، پشت یک کار و هدف است؛ مزیت‌های زیادی نیز به دنبال آن شکل می‌گیرد. مهم‌ترین آن حضور در یک بستر شاد و دل‌گرم کننده است؛ چرا که اصل یک کار تیمی، اعتماد و هم‌دلی میان اعضای یک تیم است. در کار تیمی، به هنگام بروز مشکل، تنها رها نمی‌شوید و این باعث می‌شود فشار و استرس متحمل یک فرد نشود؛ افراد در مواقع لزوم به یاری هم می‌آیند و همگی با هم برای از بین بردن موانع تلاش می‌کنند.
مورد بعدی، به اشتراک گذاشتن تجربیات است که باعث می‌شود افراد در خلال کار تیمی، همچنان خود را ارتقاء دهند و چه بسا ممکن است مهارت‌های جدیدی نیز بیاموزند. در چنین محیطی، میزان ریسک‌پذیری پرسنل نیز بیشتر می‌شود؛ چرا که افراد با تخصص‌های مختلف در کنار هم هستند و پشت خود را گرم می‌دانند و هم‌تیمی‌های خود را، همراه خود می‌بینند.
چالش‌های کار تیمی
کار تیمی، در کنار تمام امتیازاتی که برای آن برشمردیم، چالش‌ها و مشکلاتی نیز به همراه دارد؛ که از جملۀ آنها می‌توان به بروز اختلاف میان هم‌تیمی‌ها، داشتن یک مدیر ناکارآمد، نبود برنامۀ دقیق و منظم، وجود افراد سلطه‌جو و شخصیت‌های ناسازگار و … اشاره کرد. البته لازم به یادآوری است که همۀ چالش‌ها با ارتقاء مهارت‌ها و تلاش افراد یک تیم و رهبر پروژه تا حدودی قابل حل هستند.
کار تیمی به چه مهارت‌هایی نیاز دارد؟ و مناسب چه کسانی است؟
علاوه بر داشتن تخصص‌های مورد نیاز که الزام یک کار تیمی است، یک سری مهارت‌های فردی و شناختی نیز در بحث کار تیمی نمود پیدا می‌کند که بسیار اهمیت دارند. همان‌طور که می‌دانید، افراد با روحیات مختلفی در کنار یکدیگر هستند و اصلی که در این قسمت تأثیرگذار است، داشتن روحیۀ سازگار و هماهنگ با محیط و دیگر کارکنان است.
توانایی برقراری ارتباطات مؤثر نیز در کار تیمی جزء مهارت‌های مورد نیاز محسوب می‌شود. در چنین محیطی، به افرادی نیاز است که شناخت خوبی از خود و عملکردشان داشته باشند؛ چرا که در وهلۀ اول، شناخت خود است که باعث می‌شود، شخص درک بهتری نسبت به محیط و دیگر افراد پیرامون داشته باشد.
انتخاب شما کدام است؟
در این مقاله، دورکاری، فریلنسینگ و کار تیمی را بررسی کردیم و به جنبه‌های مختلف آن پرداختیم. حالا نوبت شماست که تصمیم بگیرید و ببینید کدام یک از حیطه‌های ذکر شده با روحیات شما سازگاری بیشتری دارد. بررسی عوامل و جنبه‌های مختلف یک کار از آن جهت که موفقیت و آیندۀ کاری افراد را تعیین می‌کند، دارای اهمیت است؛ امیدواریم که کمکی هرچند کوچک در درک بهتر این مقوله‌های کاری و مسیر شغلی ایجاد کرده باشیم و دید بازتری به شما ارائه داده باشیم؛ چرا که هدف همیشگی خورشید هموار بودن مسیر شماست.
